3 sposoby na rozwinięcie kreatywności

Kreatywność to cecha coraz bardziej pożądana we wszelkich zawodach, jak również wysoko ceniona społecznie. Wiąże się z innowacyjnością, twórczością, kreatywnym rozwiązywaniem problemów oraz generowaniem, nierzadko rewolucyjnych, pomysłów. Jak ją rozwijać? Są na to sposoby!

• Czym jest kreatywność?
• Kreatywność – od czego zależy?
• Myślenie dywergencyjne – co to takiego?
• Ćwiczenia stymulujące ciekawość poznawczą
• Jak rozwijać kreatywność w grupie?
• Metoda 6 kapeluszy myślowych

Czym jest kreatywność?

Kreatywność to, w najprostszym tłumaczeniu, zdolność do tworzenia nowych rozwiązań. Wymaga od nas uruchomienia wyobraźni, pracy nad oryginalnymi pomysłami i chęci do zbudowania czegoś, co będzie faktycznie nowe i wcześniej niespotykane.

Kreatywność przydaje się zarówno w codziennym życiu, jak i w karierze zawodowej oraz naukowej. Właśnie dlatego często poszukujemy wartościowych sposobów na rozwinięcie kreatywności. To bowiem cecha, której możemy się faktycznie nauczyć – praca nad jakością twórczego myślenia to jedno z najciekawszych i najprężniej rozwijających się zagadnień rozwoju osobistego.

Od czego zależy kreatywność?

Osoby kreatywne cechuje otwartość, wrażliwość, odwaga, potencjał twórczy i elastyczność, która przyczynia się do nieszablonowego myślenia i zdolności rozwiązywania sytuacji problemowych. Ludzie kreatywni wychodzą poza stereotypy myślowe, potrafią lepiej identyfikować problemy, myślą elastyczniej, a przede wszystkim, są otwarte na nowe możliwości oraz rozwiązania. Otwartość możemy uznać wręcz za „słowo klucz” – dzięki woli do poznawania nowych rozwiązań i wypracowywania własnych możemy wynieść jakość naszego kreatywnego myślenia na niespotykany dotąd poziom.

Nie zawsze mamy wpływ na elementy otoczenia mogące sprzyjać naszej kreatywności, dlatego warto pomyśleć o samodzielnym jej rozwijaniu.

Myślenie dywergencyjne – co to takiego?

Metodami, które mogą być pomocne w rozwoju naszej kreatywności, są techniki wspomagające tzw. myślenie dywergencyjne.

Myślenie dywergencyjne jest zdolnością do wyszukiwania związków między koncepcjami, ideami i procesami, które na pierwszy rzut oka nie mają ze sobą nic wspólnego. Oznacza tworzenie kilku kreatywnych rozwiązań tego samego problemu.

To spontaniczne, świeże i pozbawione schematów podejście oparte na ciekawości i nonkonformizmie. Jednym ze sposobów rozwijających myślenie dywergencyjne mogą być testy autorstwa Guilforda^[1]:

• test niezwykłych zastosowań, który polega na wymyśleniu w ciągu kilku minut nietypowych zastosowań dla zwyczajnych przedmiotów,
• test odległych konsekwencji, podczas którego wyobrażamy sobie co, było w wyniku jakiegoś niezwykłego stanu rzeczy.

Inne metody rozwijania kreatywności to np. ćwiczenia płynności słownej, które polegają na badaniu łatwości, z jaką powstają nasze pomysły lub ćwiczenia giętkości, badające różnorodność wytworzonych pomysłów.

Ćwiczenia stymulujące ciekawość poznawczą

Według Krzysztofa Szmidta ciekawość to podstawa kreatywności^[2] i to dzięki niej podejmujemy wszelkie działania badawcze. Człowiek, zamiast biernie spostrzegać rzeczy i rzeczywistość, podejmuje działania, aby je poznać i zrozumieć. „Ciekawość poznawcza wyraża się w dążeniu jednostki do wyjaśnienia lub zlikwidowania rozbieżności pomiędzy rzeczywistością i wiedzą zawartą w systemie poznawczym”^[3].

Przykładowe ćwiczenia stymulujące ciekawość poznawczą to np.:

• ćwiczenie polegające na zastanawianiu się nad powszechnie występującymi zjawiskami czy rzeczami,
• ćwiczenie, które mają na celu wymyślanie odpowiedzi na pytania odnoszące się do prozaicznych rzeczy,
• ćwiczenie polegające na wypisaniu spraw, które wprawiają nas w zdumienie i zadziwienie.

Kreatywność w grupie – jak ją rozwijać?

Warto także zastosować techniki wspomagające twórcze myślenie w grupie, zwłaszcza kiedy zmuszeni jesteśmy stworzyć coś nowego lub znaleźć rozwiązanie konkretnego problemu.

Brainstorming to chyba najbardziej znana technika pobudzająca kreatywność, podczas której uczestnicy w odpowiedzi na przedstawiony problem, zgłaszają wszystko, co przychodzi im do głowy. Nie analizują wówczas jakości zaproponowanych pomysłów – liczy się ich liczba i rzeczona kreatywność i inwencja w ich tworzeniu. Dopiero po etapie brainstormingu następuje faza weryfikacji zgromadzonych idei i eliminowania tych, które okazały się nietrafione.

Mapa umysłu łączy z kolei myślenie językowe z obrazowym. W wymyślaniu nowych rozwiązań ważne jest, by angażować w proces twórczy obie półkule mózgu. Popularną mapą umysłu jest technika zwana kwiatem lotosu, pozwalająca na tworzenie wielu rozwiązań dla jednego problemu. Sprawdza się zwłaszcza w sytuacjach, gdy skończyły się nam wszelkie pomysły i utknęliśmy w martwym punkcie.

Metoda 6 kapeluszy De Bono

Ciekawą techniką rozwijania kreatywności jest także metoda 6 kapeluszy psychologa Edwarda De Bono. Polega ona na ocenie danego problemu z różnych perspektyw. Kapelusze symbolizują bowiem odmienne punkty widzenia, a osoby, które je nakładają, zaczynają myśleć zgodnie z ich specyfiką. Więcej o kapeluszach myślowych De Bono dowiecie się z naszego artykułu, opublikowanego na łamach DrGaja.pl.

Skuteczną metodą rozwiązywania problemów jest również synektyka, czyli szukanie powiązań między elementami z pozoru niemającymi ze sobą związku. Pozwala ona na stworzenie nowych, wcześniej niebranych pod uwagę rozwiązań.

[1] Guilford J.P., Natura inteligencji człowieka, PWN, Warszawa 1978, [za:] Nęcka E., Psychologia twórczości, GWP, Sopot 2012.

[2] Szmidt K., Pedagogika twórczości, GWP, Sopot 2013,

[3] Matczak A., Zarys psychologii rozwoju, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.2003