7 OBSZARÓW SZCZĘŚCIA

Dieta bezglutenowa – dla kogo i dlaczego?

dieta zdrowie gluten bez glutenu

Dieta bezglutenowa – dla kogo i dlaczego?

W ostatnich latach, za sprawą medialnych osób dieta bezglutenowa zdobyła dużą popularność wśród wielu ludzi. Jednakże pomijając modę, warto zadać sobie pytanie: kto tak naprawdę powinien ją stosować? Odpowiedź znajdziesz w niniejszym artykule.

 

Na czym polega dieta bezglutenowa?

Dieta bezglutenowa to nic innego jak sposób żywienia, z którego eliminuje się gluten. Gluten to mieszanina białek roślinnych, naturalnie występująca w zbożach takich, jak: pszenica, jęczmień i żyto. Do wspomnianej listy „zbóż glutenowych” zalicza się również owies – choć teoretycznie nie zawiera on glutenu, to bardzo często jest nim zanieczyszczony (nawet już na etapie uprawy na polu).

W dalszej części tekstu dowiesz się, gdzie jeszcze dodatkowo może znajdować się gluten oraz po jakie produkty sięgać, aby mieć pewność, że są one pozbawione tego składnika.

 

Dieta bezglutenowa – co jeść?

Jak wcześniej wspomniano, dieta bezglutenowa opiera się na produktach spożywczych, które nie zawierają w swoim składzie glutenu (przypominamy, są to: pszenica, jęczmień, żyto, owies). Zboża, które naturalnie nie zawierają glutenu to m.in.: ryż, gryka, amarantus, komosa ryżowa, sorgo, kukurydza, proso.

Stąd osoby będące na diecie bezglutenowej mogą sięgać po produkty bazujące na tych zbożach. Dotyczy to np. płatków, skrobi, mąk, pieczywa, makaronów. Oczywiście w jadłospisie mogą znaleźć się produkty mięsne, ryby, jaja, mleko przetwory mleczne (np. kefiry, jogurty, maślanki), masło, margaryna, wszystkie warzywa i owoce, dżemy, miód, herbata, kawa naturalna, przyprawy.

 

Gdzie może znajdować się gluten?

Niestety stosowanie restrykcyjnej diety bezglutenowej (czyli takiej, której wymagają osoby cierpiące na celiakię) wbrew pozorom nie jest wcale proste. O ile stosunkowo łatwo jest wyeliminować zboża zawierające naturalnie gluten, to prawdziwy problem leży gdzie indziej.

Po pierwsze na liniach technologicznych w zakładach produkcyjnych dochodzi bardzo często do zanieczyszczenia produktów wspomnianym glutenem. Dla osób z celiakią nawet mikro ilości glutenu są niebezpieczne i mogą powodować zaostrzenie choroby. Po drugie producenci chętnie wykorzystują gluten jako dodatek do żywności. Dlaczego? Otóż składnik ten nadaje odpowiednią elastyczność i sprężystość niektórym produktom spożywczym. I z tego względu, pomimo że źródłem glutenu są zboża, to może być on obecny również w wielu innych produktach.

dieta bezglutenowa zboże zdrowie

Gluten jest zawarty głównie w zbożach

 

Gluten może być dodawany m.in. do past rybnych, pasztetów, podrobów, parówek, konserw i gotowych dań mięsnych. Znaleźć go można też w składzie serków smakowych, deserów mleczno-owocowych, majonezów, margaryn, gotowych sosów, dresingów, wsadów owocowych, czekolad, przypraw, zup w proszku, kisieli, budyni, galaretek, lodów, płatków na bazie zbóż bezglutenowych.

 

Produkty w diecie bezglutenowej – symbol przekreślonego kłosa

Ze względu na to, że gluten może występować praktycznie wszędzie, w przypadku osób z celiakią najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest sięganie po sprawdzone produkty. A takie na szczęście istnieją. Po czym je poznać? Są to produkty opatrzone symbolem przekreślonego kłosa. Jeśli wybrany przez nas produkt posiada taki znak na swojej etykiecie, to znaczy, że jest zupełnie pozbawiony glutenu i bezpieczny dla zdrowia.

 

Dla kogo jest dieta bezglutenowa?

W ostatnich latach dieta bezglutenowa stała się bardzo popularna w kręgach celebrytów. I przez to zaczęła być stosowana przez wielu fanów. Stąd, na pytanie: dla kogo jest dieta bezglutenowa, można nieco sarkastycznie powiedzieć, że jest ona dla osób podążających za modą.

Jeżeli wziąć jednak pod uwagę kwestie zdrowotne, to bezwzględnym wskazaniem do stosowania diety bezglutenowej jest celiakia. Celiakia to choroba autoimmunologiczna, uwarunkowana genetycznie, w przypadku której obecność glutenu w diecie powoduje uszkodzenie kosmków jelitowych znajdujących się w jelicie cienkim, które odpowiadają za prawidłowe wchłanianie składników pokarmowych. Dodatkowo u osób z celiakią, gluten wyzwala silne reakcje autoimmunologiczne, prowadząc do powstania przewlekłego stanu zapalnego organizmu.

 

Dieta bezglutenowa – efekty

Stosowanie diety bezglutenowej przez osoby z celiakią pozwala na zachowanie zdrowia i przeciwdziała występowaniu wielu dolegliwości i chorób, wśród których można wymienić m.in.: zaburzenia żołądkowo-jelitowe (np. bóle brzucha, biegunki, zaparcia), niedokrwistość (anemię), nietolerancję laktozy, bóle mięśni i stawów, osteoporozę.

Aktualny stan wiedzy wskazuje, że dieta bezglutenowa (w połączeniu z eliminacją kazeiny) może też przynosić pewne korzyści zdrowotne niektórym osobom cierpiącym na autyzm, np. w postaci poprawy w zakresie komunikacji i interakcji społecznej. Jednakże skuteczność diety pozbawionej glutenu w zwiększaniu jakości życia osób z autyzmem jest wciąż przedmiotem wielu badań i dotychczas nie sformułowano jasnych wniosków. Na pewno warto spróbować wyeliminować gluten na kilka tygodni lub miesięcy. Jednakże w przypadku braku poprawy stanu zdrowia, dalsze stosowanie takiej diety prawdopodobnie nie ma uzasadnienia.

Dodatkowo niektórzy naukowcy sugerują, że wyłączenie glutenu z diety może złagodzić niektóre objawy schizofrenii. Jednakże podobnie jak w przypadku autyzmu, temat ten nie jest jeszcze zbyt dobrze zbadany.

 

Czy dieta bezglutenowa jest bezpieczna?

Wiele osób, zanim przystąpi do stosowania diety bezglutenowej, zastanawia się, czy może się ona wiązać z jakimikolwiek skutkami ubocznymi. Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Dlaczego?

Gluten sam w sobie nie jest składnikiem niezbędnym dla naszego zdrowia. Można nawet powiedzieć, że jest nam niepotrzebny. Stąd wyeliminowanie glutenu z diety nie powinno spowodować żadnych przykrych następstw.

dieta bezglutenowa konsekwencje czy jest zdrowa

Dieta bezglutenowa nie powinna powodować żadnych skutków ubocznych

 

Jednak trzeba mieć świadomość tego, że rezygnując z glutenu, rezygnujemy jednocześnie ze spożywania bardzo szerokiej grupy produktów spożywczych. W ten sposób możemy narazić siebie na znaczące niedobory pokarmowe. I potwierdzają to dane literaturowe. Otóż u osób stosujących dietę bezglutenową bardzo często obserwuje się niskie spożycie błonnika pokarmowego. Dodatkowo wyłączając ze swojego jadłospisu produkty zbożowe zawierające gluten, jesteśmy bardziej narażeni na deficyt witamin z grupy B, a także niektórych składników mineralnych, w tym głównie magnezu i cynku.

Dlatego też, jeżeli nie masz szerokiej wiedzy na temat odżywiania i chciałbyś/chciałabyś z jakiegokolwiek powodu stosować dietę bezglutenową, to warto skonsultować się z dietetykiem, aby zaplanował dla ciebie odpowiedni schemat żywienia.

 

Literatura:

  1. Thompson T.: Wheat starch, gliadin, and the gluten-free diet. J Am Diet Assoc., 2001, 101, 12, 1456-1459.
  2. Mocan O. i wsp.: The broad spectrum of celiac disease and gluten sensitive enteropathy. Clujul Med., 2016, 89, 3, 335-342.
  3. de Magistris L. i wsp.: Antibodies against Food Antigens in Patients with Autistic Spectrum Disorders. Biomed Red Int., 2013, 729349.
  4. Porcelli B. i wsp.: Celiac and non-celiac gluten sensitivity: a review on the association with schizophrenia and mood disorders. Auto Immun Highlights, 2014, 5, 2, 55-61.
  5. Francavilla R. i wsp.: Treatment of celiac disease: from gluten-free diet to novel therapies. Minerva Pediatr., 2014, 66, 5, 501-516.
(0 Votes)

Dr Gaja

Matka natura, matka ziemia i żywicielka, która łączy to, co daje przyroda z badaniami i wiedzą ekspertów. Jej celem jest zbliżanie Was - czytelników - do natury i wskazywanie tych pomysłów na codzienne funkcjonowanie i dietę, które pozwolą Wam żyć w harmonii, szczęściu i zdrowiu. Dzięki naturalnym produktom i wartościowym, merytorycznym poradom, osiągnięcie tego stanu będzie łatwiejsze niż kiedykolwiek 🌱