Rola probiotyków u osób aktywnych fizycznie

Powszechnie wiadomo, że uprawianie różnych aktywności fizycznych ma pozytywny wpływ na zdrowie, jednak sportowcom od czasu do czasu zdarzają się kontuzje – to niestety nieuniknione. Musimy wiedzieć także, że im intensywniejszy i częściej prowadzony jest trening, tym bardziej rośnie ryzyko zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego. Dlatego tak ważna jest modulacja mikroflory jelitowej przy pomocy probiotyków u osób aktywnych fizycznie.

• Czym jest mikroflora jelitowa?
• Za co odpowiada mikroflora jelitowa?
• Co może zaburzać mikroflorę jelitową?
• Jacy sportowcy najczęściej mają zaburzoną mikroflorę jelitową?
• W jaki sposób sportowcy mogą odbudować mikroflorę jelitową?
• Jakie probiotyki są najlepsze dla osób aktywnych fizycznie?
• Na co należy zwrócić uwagę przy wyborze probiotyku dla osoby aktywnej fizycznie?

Czym jest mikroflora jelitowa?

Mikroflora jelitowa to mikroorganizmy zasiedlające przewód pokarmowy. Każdy człowiek ma tam ogrom bakterii, wirusów, grzybów, archeonów oraz protozoów. Żyją one jednak w symbiozie z naszym organizmem.

Poszczególne odcinki przewodu pokarmowego są zasiedlane przez zupełnie inne jakościowo oraz ilościowo bakterie czy grzyby. Różnice te wynikają z tego, że w konkretnych odcinkach panują zupełnie inne warunki oraz pełnią one odmienne funkcje. Ciekawostką jest to, że najliczniejszy oraz najaktywniejszy zbiór mikroorganizmów zamieszkuje jelito grube.

Za co odpowiada mikroflora jelitowa?

Bakterie bytujące w przewodzie pokarmowym człowieka wpływają na prawidłowe funkcjonowanie jego całego organizmu. Ponadto pełnią one bardzo istotną funkcję w profilaktyce oraz leczeniu licznych chorób. Mikroflora jelitowa w głównej mierze odpowiada za fermentację niestrawionych resztek pokarmowych w przewodzie pokarmowym.

Ponadto mikroorganizmy jelitowe uczestniczą także w regulacji układu immunologicznego oraz nerwowego. Zadań mikroflory jelitowej jest jeszcze więcej. Bierze ona udział w rozkładaniu wielkocząsteczkowych składników diety, wchłanianiu elektrolitów i mikroelementów, a także proliferacji i dojrzewaniu nabłonka jelitowego, co gwarantuje prawidłowe zużycie energii w mięśniach, przemianę glukozy w wątrobie oraz formowanie tkanki tłuszczowej.

Co może zaburzać mikroflorę jelitową?

W przewodzie pokarmowym człowieka można znaleźć zarówno pożyteczne mikroorganizmy, jak i te, które są „złe” i potencjalnie chorobotwórcze. Ważne jest to, aby pozostawały one w stanie biologicznej równowagi.

Pod wpływem wielu czynników może ona jednak zostać zaburzona. Przyczynia się do tego m.in:

• nieprawidłowa dieta,
• stosowanie antybiotyków,
• przebywanie w stanie ciągłego stresu,
• stosowanie używek
• nadmierny wysiłek fizyczny.

Aktywność fizyczna a zaburzenia mikroflory jelitowej

Intensywne uprawianie aktywności fizycznej bez uwzględnienia odpowiedniej ilości czasu na odpoczynek prowadzi do zaburzenia mikroflory jelitowej oraz zwiększenia przepuszczalności bariery jelitowej. To w konsekwencji często powoduje liczne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego sportowca. Najczęściej pojawia się biegunka oraz ból brzucha. Nierzadko są one przejściowe, jednak dość uciążliwe dla danej osoby.

Jacy sportowcy najczęściej mają zaburzoną mikroflorę jelitową?

Według przeprowadzonych badań aż około 70% sportowców skarży się na dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego! Najczęściej dotyczą one biegaczy, kolarzy oraz kajakarzy. Ponadto ponad połowa osób, które kończą bieg długodystansowy, uskarża się na różne problemy pokarmowe. Najczęściej wynika to z faktu, że przygotowania do tego rodzaju biegu trwają z reguły bardzo dużo czasu.

Jeszcze inne badania dowodzą, że to aktywne fizycznie kobiety mają częściej problemy z przewodem pokarmowym niż mężczyźni uprawiający regularnie sport.

Intensywna aktywność fizyczna może powodować problemy z przewodem pokarmowym

W jaki sposób sportowcy mogą odbudować mikroflorę jelitową?

Głównym czynnikiem, który pomaga odbudować florę bakteryjną jelit, jest prawidłowa oraz urozmaicona dieta. Warto spożywać produkty mleczne, kiszonki, kwas chlebowy, a także owoce i warzywa bogate w liczne witaminy, szczególnie w witaminę C. Jednocześnie zaleca się unikanie spożywania cukrów prostych, potraw smażonych oraz posiłków typu fast-food.

Jednak osoby, które są pasjonatami aktywności fizycznej w różnej postaci, często bardzo dbają o to, co jedzą, a mimo wszystko mają problemy ze strony przewodu pokarmowego. Wtedy zaleca się im stosowanie probiotyków.

Czym są probiotyki?

Probiotyki to żywe drobnoustroje, które przyjmowane przez człowieka w odpowiednich ilościach, wywierają korzystny wpływ na jego zdrowie. Ich główną rolą jest odbudowa uszkodzonej przez różne czynniki (w tym przez nadmierną aktywność fizyczną) mikroflory jelitowej.

Jakie probiotyki są najlepsze dla osób aktywnych fizycznie?

Najpopularniejsze probiotyki zawierają bakterie z rodzaju Bifidobakterii oraz pałeczki kwasu mlekowego. Można je znaleźć w produktach mlecznych, które są często nazywane naturalnymi probiotykami.

Spożywanie jogurtów, kefirów czy maślanek przez sportowców może być jednak w pewien sposób ograniczone. Produkty te trzeba bowiem trzymać w lodówce, a termin ich przydatności do spożycia jest często krótki. Ponadto nierzadko producenci tych produktów nie umieszczają na nich informacji, ile kolonii bakteryjnych jest zawartych w danym opakowaniu.

W tego rodzaju dobrach często obecna jest też kazeina oraz laktoza, które mogą powodować uciążliwe dla sportowców wzdęcia i inne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Dla osób aktywnych fizycznie najbezpieczniejszy wybór stanowią probiotyki dostępne w aptekach. Mają one postać kropli, proszku lub kapsułek.

Probiotyki dla aktywnych fizycznie – co wybrać?

Przede wszystkim trzeba wiedzieć, że probiotyki stosowane przez sportowców muszą cechować się odpornością na działanie kwasu solnego oraz zdolnością przylegania do komórek nabłonka jelitowego. Ponadto stosowanie przez jakiś czas danego probiotyku powinno poprawiać samopoczucie danej osoby i zmniejszać bądź eliminować przykre dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego.

Niestety obecnie na rynku można znaleźć wiele probiotyków, które nie zawierają żywych bakterii lub ich liczba jest niższa niż zadeklarowana. Efektem to stosowanie ich nie przynosi zamierzonych efektów. Dlatego tak istotne jest, aby sprawdzić, czy wybrany przez nas preparat jest przebadany i ma udokumentowaną skuteczność.

Warto mieć też na uwadze to, że korzyści, które wynikają ze stosowania danego probiotyku, są zależne od rodzaju, gatunku oraz szczepu bakterii, które on zawiera. Bardzo ważne jest to, aby dobrać odpowiedni probiotyk dla osoby aktywnej fizycznie. Jeżeli sportowiec nie jest pewien, który z dostępnych na rynku probiotyków będzie dla niego najodpowiedniejszy oraz w jaki sposób powinien go stosować warto, aby zwrócił się z prośbą o pomoc w wyborze do specjalisty.

Probiotyki są szczególnie istotne dla osób aktywnych fizycznie

Probiotyki a aktywność fizyczna – podsumowanie

Mówi się, że sport to zdrowie i niewątpliwie jest to stwierdzenie prawdziwe. Jednak czasem nawet sportowcy mają problemy ze zdrowiem i nierzadko są one spowodowane właśnie … nadmierną aktywnością fizyczną. Należą do nich z pewnością dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, które są konsekwencją zaburzenia mikroflory jelitowej i upośledzenia bariery jelitowej.

Na szczęście przyjmowanie dobrej jakości probiotyków stanowi skuteczną profilaktykę, a także umożliwia zwalczenie nieprzyjemnych dolegliwości. Dzięki temu sportowcy czerpią większą radość z treningów oraz osiągają lepsze wyniki.

Bibliografia:

1) Marlicz W., Starzyńska T., Marlicz K. Pacjent z zespołem jelita nadwrażliwego w praktyce lekarza gastroenterologa. Gastroenterol. Pol. 2013; 20 (2): 61–68

2) Shanahan F. The colonic microbiota in health and disease. Curr. Opin. Gastroenterol. 2013; 29 (1): 49–54

3) Marlicz W. Nie tylko antybiotykoterapia — potencjalne wskazania do stosowania probiotyków. Zakażenia 2013; 3.

4)  Passariello A., Agricole P., Malfertheiner P. A critical appraisal of probiotics (as drugs or food supplements) in gastrointestinal diseases. Curr. Med. Res. Opin. 2014; 30 (6): 1055–1064

5) Ziółkowski B., Pacholec A., Kudlicka M. i wsp. Epidemiologia dolegliwości brzusznych w polskiej populacji. Przegl. Gastroenterol. 2012; 7 (1): 20–25.