Hashimoto - co jeść i czego unikać, aby poprawić zdrowie tarczycy?

Tarczyca to gruczoł dokrewny, którego zadaniem jest przede wszystkim produkcja hormonów, mających wpływ na procesy metaboliczne w organizmie. Przez ten fakt tarczyca może być określona jako jeden z najistotniejszych narządów ciała człowieka, tym bardziej, że na przykład po wycięciu tarczycy wspomniane hormony w formie syntetycznej należy brać nieprzerwanie. Nawet 30% podstawowej przemiany materii w organizmie zależy właśnie od funkcjonowania tych hormonów. Ponadto wpływają one na nasze samopoczucie, warunkując prawidłową ilość energii w ciele, oddziałując na jakość skóry, włosów, paznokci, odpowiadając za metabolizm wody w komórkach, a nawet utrzymując w ryzach nasz nastrój. Choroba Hashimoto, czyli autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, to jedna z najczęstszych dolegliwości związanych z tym organem. Jak powinna wyglądać dieta w Hashimoto i dlaczego ma tak duże znaczenie, że poświęcamy jej cały artykuł? Przeczytaj dalej.

• Jak dbać o zdrowie tarczycy?
• Czym jest Hashimoto?
• Dieta w chorobie Hashimoto
• Jadłospis Hashimoto na 3 dni

Jak dbać o zdrowie tarczycy?

Jak w przypadku większości chorób, na ich rozwój ma wpływ wiele czynników. Czego nie lubi tarczyca i skąd mogą brać się jej dolegliwości takie, jak niedoczynność, nadczynność i/lub choroba Hashimoto? To przede wszystkim takie czynniki ryzyka, jak:

• Nadmierny, przewlekły stres,
• Stosowanie używek, w tym papierosów,
• Niedoleczone infekcje, np. bakteryjne, wirusowe,
• Współwystępowanie (i niedostateczne leczenie) innych chorób, np. cukrzycy,
• Brak wypoczynku i regeneracji,
• Niewłaściwa dieta – niedoborowa na przykład w selen i/lub zawierająca zbyt dużo jodu,
• Brak równowagi między antyoksydantami i wolnymi rodnikami w organizmie (ten punkt łączy się między innymi z kwestią diety).

Czym jest Hashimoto?

Hashimoto to choroba autoimmunologiczna, w której – wprost mówiąc – komórki odpornościowe organizmu uznają komórki tarczycy jako obce i starają się je wyeliminować. Innymi słowy, to sytuacja, w której nasz organizm sam niszczy tarczycę. Objawy Hashimoto mogą obejmować:

• Uczucie przewlekłego zmęczenia, osłabienia,
• Drażliwość, nerwowość, nagłe wybuchy emocjonalne,
• Zwiększanie masy ciała bez jednoczesnego zwiększenia spożycia kcal i/lub zmniejszenia aktywności fizycznej,
• Pogorszenie jakości skóry, włosów, paznokci, wypadanie włosów,
• Nadmierne magazynowanie wody w ciele, pojawianie się obrzęków.

Konsekwencjami Hashimoto może być rozwój guzków tarczycowych, a także pojawianie się woli tarczycowych. W dalszej konsekwencji może to prowadzić do całkowitego zniszczenia tarczycy i „wyłączenia” jej pracy.

Nadmierny stres może prowadzić do wielu chorób 

Dieta w chorobie Hashimoto

Wiemy już, czym jest Hashimoto, zatem czas odpowiedzieć na pytanie „jaka jest dieta w chorobie Hashimoto?”. Na początek warto podkreślić, że nie jeden przepis dla chorych na Hashimoto pokrywa się z tym, co jemy na co dzień w zdrowej diecie. Ale trzeba zwrócić uwagę na kilka aspektów, jeśli chcemy, by była to dieta na zdrową tarczycę:

• Menu powinno obejmować produkty korzystnie wpływające na redukcję stanu zapalnego – w tym kwasy tłuszczowe omega-3, selen. Produkty w nie bogate to głównie tłuste ryby, awokado, oleje roślinne (najlepiej stosowane na zimno, np. olej lniany, olej z czarnuszki), orzechy, pestki i nasiona.
• Starajmy się dostarczyć organizmowi szereg różnorodnych związków, w tym witamin, składników mineralnych i związków bioaktywnych. W tym celu stawiajmy na jak najbardziej kolorowe, różnorodne menu, nie ulegajmy monotonii żywieniowej, bazujmy na jak najbardziej świeżych, nieprzetworzonych produktach, jednocześnie unikając tych wysoko przetworzonych. Starajmy się spożywać świeże owoce i warzywa w każdym posiłku.
• Ograniczajmy cukry proste oraz nasycone kwasy tłuszczowe w diecie. Dlatego też czego nie jeść przy Hashimoto – słodyczy, przetworzonych tłustych mięs oraz tłustego mięsa czerwonego (z wyjątkiem czasami chudej wołowiny, ewentualnie schabu), produktów wysoko przetworzonych, gotowych dań typu fast food, itp. W przypadku węglowodanów natomiast stawiajmy na te o wysokiej zawartości błonnika i o niskim indeksie glikemicznym, czyli pełnoziarniste, nie „białe” węglowodany.
• Spożywajmy regularnie źródła jodu w diecie – ryby i owoce morza, a także stosujmy sól kuchenną jodowaną (ale w rozsądnej ilości, zaleca się około 5g dziennie, najlepiej dodawaną na świeżo do potraw, by uniknąć strat jodu podczas obróbki termicznej).
• Włączajmy dobre źródła selenu do diety – to silny antyoksydant oraz składnik enzymów potrzebnych niejako do uaktywniania hormonów tarczycy. Najlepsze jego źródło to orzechy brazylijskie – wystarczy kilka sztuk dziennie.
• Ponadto dbajmy o odpowiednie spożycie cynku (pestki dyni, mięso, pełnoziarniste produkty zbożowe, strączki, natka pietruszki, gorzka czekolada, pieczarki), witaminy D, witaminy A, C, E (świeże warzywa, w tym zwłaszcza papryka – ale uwaga, jest to warzywo z grupy psiankowatych i w nadmiarze może przyczyniać się u niektórych osób do produkcji przeciwciał przeciwko tarczycy i wzmagać Hashimoto; najlepiej podawać ją maksymalnie w jednym posiłku dziennie, w niedużej ilości i po uprzednim podgotowaniu np. na parze).

Więcej o diecie na zdrową tarczycę, zwłaszcza w aspekcie diety wegetariańskiej – znajdziesz tutaj.

Przestrzeganie właściwej diety jest niezwykle ważne przy wielu jednostkach chorobowych

Jadłospis Hashimoto na 3 dni

DZIEŃ 1

ŚNIADANIE: Kanapki razowe z jajkami i paskami papryki

DRUGIE ŚNIADANIE: Jogurt z pomarańczą i orzechami brazylijskimi

OBIAD: Pieczona pierś kurczaka z ugotowaną komosą ryżową i surówką z marchewki

PODWIECZOREK: Smoothie z jabłkiem, jarmużem i pomarańczą

KOLACJA: Sałatka ze świeżych warzyw z fetą i pestkami dyni

DZIEŃ 2

ŚNIADANIE: Omlet z pomidorkami koktajlowymi i natką pietruszki

DRUGIE ŚNIADANIE: Kanapki razowe z łososiem wędzonym i ogórkiem

OBIAD: Kotleciki z kaszy jaglanej i soczewicy

PODWIECZOREK: Smoothie pomarańcza-awokado-jabłko

KOLACJA: Frytki z batatów z domowym sosem czosnkowym

DZIEŃ 3

ŚNIADANIE: Kanapki razowe z chudą wędliną, twarożkiem i nowalijkami

DRUGIE ŚNIADANIE: Koktajl jogurtowy z gruszką, orzechami brazylijskimi i płatkami owsianymi

OBIAD: Faszerowana soczewicą papryka (lub cukinia)

PODWIECZOREK: Surówka z marchwi, jabłka i orzechów włoskich

KOLACJA: Kanapki z domową pastą awokado

Literatura:

1. Liontiris M., Mazokopakis EE.: A concise review of Hashimoto thyroiditis (HT) and the importance of iodine, selenium, vitamin D and gluten on the autoimmunity and dietary management of HT patients. Points that need more investigation. Hellenic journal of nuclear medicine. 20(1), 2017.
2. Hu S. i wsp.: Multiple nutritional factors and the risk of Hashimoto’s Thyroiditis. 2017 May;27(5):597-610.
3. Zakrzewska E. i wsp.: ZALECENIA DIETETYCZNE W NIEDOCZYNNOŚCI TARCZYCY PRZY WSPÓŁWYSTĘPOWANIU CHOROBY HASHIMOTO. CHEM. TOKSYKOL. – XLVIII, 2015, 2, str. 117 – 127.
4. Ratajczak A. i wsp.: Dietary recommendations for hypothyroidism and Hashimoto’s disease. Nursing and Public Health. 7. 305-311.
5. Pastusiak K. i wsp.: Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2017, tom 8, nr 4, 155–160.