7 OBSZARÓW SZCZĘŚCIA

Insulinooporność – jak jej przeciwdziałać?

insulinooporność

Insulinooporność – jak jej przeciwdziałać?

 

Stan, w którym organizm wykazuje obniżoną wrażliwość na hormon o nazwie insulina, nazywamy insulinoopornością. Hormon ten odpowiada za regulację lub obniżanie poziomu glukozy (cukru) we krwi. Nieleczona insulinooporność może prowadzić do cukrzycy. Jak zatem przeciwdziałać jej rozwojowi i w porę zredukować ryzyko powazniejszych problemów?

Spis treści:

 

Jakie czynniki sprzyjają insulinooporności?

 

Insulinooporność może mieć charakter: pierwotny (czynnik genetyczny - 60% przypadków) lub wtórny (nabyty, wywołany przez czynniki środowiskowe tj.  nadwagę i otyłość, brak aktywności fizycznej, dietę wysokokaloryczną, pokarmy o wysokim indeksie glikemicznym, niektóre leki, alkohol i papierosy - 40% przypadków).

 

Stres a insulinooporność

 

Istotny wpływ na rozwój insulinooporności może mieć także stres.  Gdy dochodzi do sytuacji stresowej, organizm produkuje i wydziela nadmierne ilości hormonu adrenaliny, który powoduje wysokie stężenie cukru we krwi oraz nadmierne wydzielanie insuliny (dlatego często w sytuacjach stresowych pacjenci sięgają po coś do jedzenia). Życie w przewlekłym stresie ma też wpływ na zmianę diety - na wysokoenergetyczną i wysokowęglowodanową, co także nasila przyrost masy ciała.

 

Insulinooporność a cukrzyca

 

Z nieleczonej insulinooporności może się rozwinąć cukrzyca. Jak obrazowo można przedstawić działanie insuliny? Gdy pacjent spożyje posiłek, który będzie zawierał substrat energetyczny, jakim jest cukier (węglowodany) np. ryże, makarony, owoc itp. będzie on metabolizowany w jego organizmie do najprostszej postaci tj. glukozy, czyli cukru prostego. Glukoza z przewodu pokarmowego, a dokładnie z jelit, jest wchłaniana do krwi (w wielkim skrócie), efektem czego poziom cukru w krwioobiegu wzrasta (na czczo powinien oscylować w granicach 70-99 mg/dl, poposiłkowo maksymalnie 140 mg/dl, przy wartościach przekraczających 200 jest zdiagnozowana cukrzyca).

Tutaj pracę zaczyna trzustka, która nie tyle obniża poziom glukozy, co umożliwia jej dostanie się do komórek ustroju (najpierw do mięśniowych – tutaj glukoza magazynowana jest w postaci glikogenu, a nadmiar trafia do komórek tłuszczowych). Proces ten jest o wiele bardziej skomplikowany, a udział w nim mają także receptory insulinowe, przenośniki białkowe itp.

Zdrowe osoby na czczo mają insulinę w surowicy krwi w ilości mniejszej niż 10 mU/l. Po posiłku z węglowodanami wartość ta wzrasta trzy-czterokrotnie, by po godzinie osiągnąć swoje maksimum a po dwóch godzinach spaść do ilości początkowej. Taki mechanizm ma miejsce u osoby zdrowej.

 

Insulinooporność - objawy

 

U chorych na insulinooporność zauważalny jest nienależyty wzrost poziomu insuliny w porównaniu do wzrostu glukozy. Zdarza się nawet, że po dwóch godzinach insulina nie spada, a nawet jeszcze wzrasta!

Dzieje się tak dlatego, ponieważ organizm staje się oporny na ten hormon i niewrażliwy na jego działanie.  W następstwie jest produkowana coraz większa ilość insuliny w celu poradzenia sobie z glukozą. Organizm jest “topiony” w insulinie. Konsekwencją jest wzrost kolejnego hormonu - kortyzolu, który blokuje redukcję tkanki tłuszczowej i indukuje leptynooporność (pacjent staje się oporny na hormon sytości - leptynę). Poziom insuliny ponad normę to także obniżone przekształcanie hormonów tarczycy T4 do T3, co powoduje zwolnienie ogólnego tempa metabolizmu całego organizmu.

Objawy insulinooporności są dosyć niejednoznaczne: nagły wzrost masy ciała, senność, poposiłkowe spadki energii, osłabienie, zaburzenia koncentracji, zaburzenia nastroju, depresja, napady głodu i chęć spożywania słodkich pokarmów, wzrost trójglicerydów i ciśnienia krwi, problemy hormonalne, trądzik, bezsenność, częstomocz.

 

Jak diagnozować insulinooporność?

 

Insulinooporność diagnozuje się na podstawie Testu Tolerancji Glukozy z określeniem Krzywej Insulinowej z trzema pomiarami: na czczo, po jednej i po dwóch godzinach od podania glukozy. Badanie polega na wykonaniu pomiaru poziomu glukozy i insuliny na czczo, spożyciu 75 g czystej glukozy rozpuszczonej w wodzie, kolejnego pomiaru hormonów po godzinie i dwóch od wypicia roztworu.

 

Dieta dla osób z insulinoopornością

 

Dieta dla osób z insulinoopornością, czyli w uproszczeniu, ze stanem przedcukrzycowym, zakłada u osób z nadwagą i otyłością w pierwszej kolejności redukcję masy ciała. Należy wprowadzić dietę niskokaloryczną tj. obliczyć adekwatny do masy ciała deficyt kaloryczny (do 500 kcal).

Warto ponadto zmniejszyć ilość tłuszczu pochodzącego z nasyconych kwasów tłuszczowych, tłuszczów trans i ilość cukrów prostych oraz zwiększyć spożycie warzyw i owoców (tutaj z umiarem) i pełnoziarnistych produktów spożywczych. Rozwiązaniem będzie także regularna, umiarkowana aktywność fizyczna.

 

dieta dla osób z insulinoopornością

 

Jaki trening w insulinooporności?

 

W insulinooporności wskazana jest aktywność fizyczna (minimum 30-45 minut dziennie). Największą zaletą ćwiczeń fizycznych jest zwiększenie insulinowrażliwości, a wraz z nim spadek masy ciała. Warto zwrócić uwagę także na zwiększony wychwyt glukozy oraz ilość glukotransporterów. Wychwyt glukozy jest zwiększony nawet do kilkunastu godzin po wysiłku! A zatem, wysiłek fizyczny jest genialnym lekarstwem na insulinooporność!

 

Jak przeciwdziałać insulinooporności?

 

Poza zaproponowanymi powyżej wskazówkami można przedstawić kolejne małe zmiany, które będą sprzyjać przeciwdziałaniu insulinooporności. To między innymi spożywanie małych posiłków (najlepiej co 3 godziny) czy też wybór głównie produktów o niskim indeksie glikemicznym.

Korzystny wpływ na poprawę wrażliwości na insulinę mają kwasy tłuszczowe omega-3, dlatego wybierać należy (przynajmniej 2 razy w tygodniu) dania z tłustych ryb morskich, ponieważ są one bogatym źródłem tych kwasów. Istotne, aby nie były to ryby smażone, gdyż smażenie niweluje korzystne działanie kwasów omega -3.

Przeciwdziałaniu insulinooporności będzie sprzyjać także stosowanie diety bogatej w błonnik pokarmowy, który poprawia wrażliwość na insulinę i powoduje obniżenie poziomów glukozy po posiłku. Korzystne będzie również unikanie, a najlepiej eliminacja z diety fruktozy pochodzącej z soków, napojów i produktów przetworzonych. Informacji, czy dany produkt zawiera fruktozę, syrop wysokofruktozowy lub syrop glukozowo-fruktozowy szukać należy w składzie, podanym na etykiecie opakowań produktów spożywczych.

Nie należy stosować także fruktozy jako zamiennika cukru. Badania naukowe wykazały, że dieta z dużą zawartością fruktozy może przyczyniać się do powstania insulinooporności i składowych zespołu metabolicznego.

Dobrym rozwiązaniem będzie wybieranie oleju rzepakowego lub oliwy z oliwek. Dzięki dużej zawartości jednonienasyconych kwasów tłuszczowych pomagają one zwiększyć stężenie we krwi „dobrego” cholesterolu HDL. Należy natomiast używać mniej soli.

Można też rozważyć naturalne suplementy diety wpływające na glikemię jak morwa biała czy gumar. Już sama jego nazwa, która w języku hindi oznacza dosłownie „pogromcę cukru”, mówi o fantastycznych właściwościach, które można wykorzystać w tym walce z tym schorzeniem.

 

 

Bibliografia:

Napiórkowska L, Franek E. Insulinooporność a stan przedcukrzycowy. Post. N. Med. 2017; XXX (02): 84-88.

Respondek W, Grodowska A. Zespół metaboliczny. W: Jarosz M. (Red.). Dietetyka. Żywność, żywienie w prewencji i leczeniu. Warszawa: Instytut Żywności i Żywienia, 2016: 378-382.

Szulińska M., Łoniewski I., van Hemert S., Sobieska M., Bogdański P. Dose-Dependent Effects of Multispecies Probiotic Supplementation on the Lipopolysaccharide (LPS) Level and Cardiometabolic Profile in Obese Postmenopausal Women: A 12-Week Randomized Clinical Trial, „Nutrients”, 10, no. 6 (June 15). pii: E773. doi: 10.3390/nu10060773.

Sabico S. et al. Effects of a multi-strain probiotic supplement for 12 weeks in circulating endotoxin levels and cardiometabolic profiles of medication naive T2DM patients: a randomized clinical trial, „Journal of Translational Medicine”, 15, no. 1 (December 11, 2017), s. 249. doi: 10.1186/s12967-017-1354-x.

(2 Votes)

Dr Gaja

Matka natura, matka ziemia i żywicielka, która łączy to, co daje przyroda z badaniami i wiedzą ekspertów. Jej celem jest zbliżanie Was - czytelników - do natury i wskazywanie tych pomysłów na codzienne funkcjonowanie i dietę, które pozwolą Wam żyć w harmonii, szczęściu i zdrowiu. Dzięki naturalnym produktom i wartościowym, merytorycznym poradom, osiągnięcie tego stanu będzie łatwiejsze niż kiedykolwiek 🌱